نشست علمی ویژه پژوهشگران با موضوع “اکسیژن رسانی در درمان زخم های مزمن” روز چهارشنبه 11 مهر  ماه 1403 در سازمان جهاددانشگاهی علوم پزشکی تهران برگزار شد.

به گزارش معاونت پژوهش و فناوری، در این نشست دکتر کاوش زند سلیمی، پژوهشگر گروه پژوهشی لیزر پزشکی عنوان کرد اکسیژن نقش حیاتی در فرآیند ترمیم زخم ایفا می‌کند و کمبود آن می‌تواند اختلال جدی در فرآیند بهبود زخم‌ها ایجاد کند. مطالعات نشان داده‌اند که در ۹۷ درصد زخم‌های مزمن، کمبود اکسیژن یکی از دلایل اصلی عدم بهبودی است. این آمار قابل توجه نشان‌دهنده اهمیت فوق‌العاده اکسیژن در فرآیند ترمیم زخم است. در شرایط طبیعی، بافت‌های سالم از میزان کافی اکسیژن برخوردار هستند تا فعالیت‌های متابولیک خود را به درستی انجام دهند. اما در زخم‌های مزمن، شرایط کاملاً متفاوت است. فشار اکسیژن در بستر این زخم‌ها به طور چشمگیری کاهش می‌یابد، به طوری که به یک پنجم میزان نرمال در بافت سالم می‌رسد. این کاهش شدید اکسیژن، که به عنوان هایپوکسی شناخته می‌شود، تأثیرات منفی گسترده‌ای بر روند ترمیم زخم دارد   

روش‌های درمانی مختلفی برای افزایش اکسیژن‌رسانی به زخم‌های مزمن ابداع شده‌اند. در سال‌های اخیر، استفاده از زیست مواد با قابلیت رهایش اکسیژن (ORBMs) به عنوان رویکردی نوآورانه مورد توجه قرار گرفته است. این زیست مواد می‌توانند اکسیژن را به طور مداوم و کنترل‌شده به محل زخم برسانند و شرایط هایپوکسی را بهبود بخشند. مزیت اصلی این رویکرد، تأمین پایدار اکسیژن بدون نیاز به تجهیزات پیچیده یا مراجعه مکرر به مراکز درمانی است. علاوه بر این، ORBMها می‌توانند با سایر عوامل درمانی مانند آنتی‌بیوتیک‌ها یا فاکتورهای رشد ترکیب شوند تا اثربخشی درمان را افزایش دهند. این قابلیت، امکان طراحی زخم‌پوش‌های چندکاره را فراهم می‌کند که نه تنها مشکل کمبود اکسیژن را برطرف می‌کنند، بلکه سایر جنبه‌های ترمیم زخم را نیز بهبود می‌بخشند.

استفاده از زیست مواد با قابلیت رهایش اکسیژن در درمان زخم‌های مزمن، با وجود چالش هایی از قبیل کنترل دقیق میزان و سرعت آزادسازی اکسیژن، بهبود پایداری زیست مواد و اطمینان از سازگاری زیستی آن‌ها، رویکردی نویدبخش است که می‌تواند راه‌حلی مؤثر و کم‌هزینه برای مشکل هایپوکسی در زخم‌های مزمن ارائه دهد. با پیشرفت تحقیقات در این زمینه، می‌توان امیدوار بود که در آینده‌ای نزدیک، زخم‌پوش‌های هوشمند مبتنی بر ORBMها به عنوان یک گزینه درمانی استاندارد برای بیماران مبتلا به زخم‌های مزمن در دسترس قرار گیرند.